Sahibinden ve Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), ortaklaşa hazırladıkları “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporunun mayıs ayı sonuçlarına göre, Türkiye genelindeki reel satış fiyatlarında yaşanan düşüş trendi 11 ayı aşkın bir süredir devam ediyor.
İSTANBUL’DAKİ DÜŞÜŞ TÜRKİYE GENELİNİ GEÇTİ
Rapora göre, Türkiye genelindeki reel konut fiyatlarındaki yıllık değişim oranı yüzde -21’e kadar gerilerken, İstanbul’da bu oran yüzde -22,8’e düştü. İzmir’de ise reel fiyatlar yüzde -20,2 azaldı. Ankara’da ise düşüş yüzde -17,3 seviyesinde kaldı.
DÜŞÜŞ 1 YILDIR DEVAM EDİYOR
2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artış gösteren Türkiye genelindeki reel konut fiyat endeksi, 2023 Temmuz’dan bu yana devam eden düşüş trendini 2024 Mayıs’ta da sürdürdü. Mayıs ayında reel konut fiyat endeksi, nisana göre 3,8 puanlık bir düşüşle 166,2 olarak kaydedildi.
Aynı dönemde nisandan mayısa enflasyon oranı yaklaşık yüzde 3,4 olarak gerçekleşirken, Türkiye genelinde cari konut fiyatlarındaki artış yüzde 1 düzeyinde kaldı. Son aylarda cari konut fiyatlarının sistematik olarak enflasyonun altında kalması, reel fiyatları olumsuz yönde etkileyerek düşüşe neden oldu.
İSTANBUL’DA 1 AYDA 3.9 AZALDI
Önceki dokuz ayda olduğu gibi konut reel satış fiyatı üç büyükşehirde mayıs ayında da düştü. Nisan’dan mayısa reel konut fiyatı İstanbul’da 3,9, Ankara’da 3,5, İzmir’de ise 3,8 puan azaldı. Mayısta reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 162,8, Ankara’da 186,4, İzmir’de ise 173 oldu.
Ağustos 2022’de yüzde 65,8’e ulaşan yıllık reel fiyat artışı eylül 2022’den itibaren hızla inişe geçti. Büyük depremin etkisiyle Şubat 2023’te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat marttan itibaren yeniden azalmaya başlayıp, mayıs 2024’te yıllık fiyat değişimi oranı nisan 2024’e kıyasla 4,7 puan azalarak yüzde -21 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.
Cari fiyatlardaki artış oranı İstanbul’da yüzde 1, Ankara’da yüzde 1,5, İzmir’de ise yüzde 1,2 oldu. Ortalama konutun metrekare fiyatı mayıs 2024 itibariyle İstanbul’da 39 bin 455 lira, Ankara’da 21 bin 564 lira ve İzmir’de 33 bin 13 lira.
İstanbul’da zirveye yüzde 240,9 ‘a Temmuz 2022’de ulaşıldıktan sonra düşüş başlarken ve yıllık fiyat artışı mayıs 2024’te yüzde 35,5’e geriledi. Ankara ve İzmir’de ise zirveye Eylül 2022’de ulaşarak yüzde 205,6 ve yüzde 183,1 oldu. Mayıs 2024’te ise bu iki ilde yıllık artış oranları sırasıyla yüzde 45,1’e ve yüzde 40,1’e geriledi.
KONUT TALEBİ YÜZDE 10.9 ARTTI
2023 Şubat ayındaki depremden sonra çok sert bir düşüş gösteren konut talebi temmuzdaki artıştan sonra kasıma kadar düştü. Konut talebi aralık ayında artış trendine geçti ve artış şubata kadar devam etti.
Şubat’ta 114,2’ye yükselen talep göstergesi marttan itibaren azalmaya başlayıp nisanda 105,6’ya geriledi. Konut talep göstergesi mayısta nisana kıyasla yüzde 10,9 artarak 117,1’e yükseldi.
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranlarının uzun süredir azaldığı görüldü. Mayıstan hazirana istisnai artış hariç, ortalama reel kirada yıllık değişim oranı şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti.
Şubat 2024 itibariyle yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi mayıs ayında yüzde -14,6 oldu. Yani reel kiralar geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 14,6 düşük oldu.
KİRA FİYATLARI DÜŞÜŞE GEÇTİ
Türkiye genelinde cari kira fiyatlarının yıllık değişimi marttan temmuza kadar düştükten sonra ağustosta bir miktar yükseldi. Ancak kira fiyatlarının yıllık değişim oranı eylülden itibaren düşüşte. Nisan 2024’te yüzde 50,8 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı mayıs 2024’te yüzde 49,8’e geriledi.
Kiralık konut piyasasında talebin önemli bir özelliği de mevsimsel etkiye açık olması. Nisan ve eylül arasında artan talep, bu ayları izleyen aylarda azalırken, kış aylarında ise nispeten durağan bir seyir izliyor.
Kiralık konut talep göstergesi ağustos-kasım arasında düşerken aralıktan sonra hafif tempoda artış eğilimine girdi. Mayıs ayında kiralık konut talep endeksi yüzde 19,7’lik güçlü bir artış gösterdi. Yıllık bazda bakıldığında da kiralık konut talebindeki artış yüzde 3,4 oldu.
