Emekli zammı, emeklilerin aylık gelirlerinin enflasyon karşısında korunması amacıyla 6 aylık enflasyona göre belirleniyor. TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyon kasım itibarıyla son beş ayda yüzde 34 oldu. Aralık enflasyonun açıklanmasıyla son altı aylık enflasyon ortaya çıkacak. Zamlar ise kök aylıklar üzerinden yapılıyor. Yani gelen zam 7 bin 500 lira üzerinden yapılmayacak.
EMEKLİ MAAŞI NE KADAR OLACAK?
Zammın aralık ayı enflasyon rakamının ardından açıklanmasına karşın geride kalan 5 aylık enflasyon verisi yeni yılın zam oranını netleştiriyor. Bu kapsamda ocak zammının SSK ve Bağ-Kur emeklisi için yüzde 39.59 oranında olacağı tahmin ediliyor. Zammın yüzde 39.59’da kalması halinde, 7.500 lirada kalan en düşük emekli maaşı 10.469 lira olacak.
En düşük emekli aylığı ile asgari ücret makasının artacağı gibi 6 milyon emekli, Türk-İş’in verilerine göre kasımda 18.239 lira olarak açıklanan açlık sınırının altında yaşamak zorunda bırakılacak.
MEMUR EMEKLİSİNE YÜZDE 50 ZAM
Emekli zammı için enflasyon belirleyici olurken temmuz-kasım aylarını kapsayan 5 ayda enflasyon yüzde 33.66 oldu. Finansal Kurumlar Birliği’nin Ekonomik Görünüm Beklenti Anketi’nde, 2023 yıl sonu enflasyon beklentisinin ortalama yüzde 67.19 olduğu ifade edildi. Söz konusu beklenti yılın ikinci yarısında enflasyonun yüzde 39.59 olarak gerçekleşeceğine işaret ediyor. Bu kapsamda ocak ayı zammının SSK ve Bağ-Kur emeklileri için yüzde 39.59, memur ve diğer emekliler için de yüzde 51.44 olacağı tahmin ediliyor.
EMEKLİLER YÜZDE 0 İLE KARŞI KARŞIYA
Açlık sınırının neredeyse yarısı kadar maaş alan milyonlarca emekli, 7.500 TL olan en düşük emekli maaşını tamamlama sınırı yükseltilmezse 2024’te de nefes alamayacak. İktisatçı Prof. Dr. Aziz Çelik, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, yüzde 50 artış yapılsa dahi milyonlarca emeklinin sıfır zam ya da düşük zam alabileceğini gündeme getirdi. Bunun nedeni ise zammın, fiilen ele geçen en düşük emekli aylığı 7.500 TL üzerine değil kök aylıklara yapılması… Aralık ayı enflasyon oranının açıklanmasıyla emeklinin alacağı zam da netleşecek. Emekliler şu anda 5 aylık yüzde 33.66 oranında artışı hak etmiş durumda. 6 aylık enflasyon ise yüzde 38-40 seviyelerinde bekleniyor.
YÜZDE 2.6 ZAM
Hazine desteğiyle maaşları 7.500 liraya tamamlanan düzenlemeden faydanalan SGK, Bağ-Kur ve EYT’den emekli aylığı alanlarla birlikte 11 milyona yakın vatandaş sıfır ya da çok düşük zam oranlarıyla karşı karşıya kalabilir. Kök maaşı yaklaşık 5.500 lira olan 6 milyon vatandaş, 6 aylık enflasyon oranı yüzde 40 olur ve bu oran üzerinden zam alırsa artış 2.200 TL olacak ve aylığı 7.700 lirada kalacak. Yani emeklinin aldığı gerçek zam oranı aslında yüzde 2.6 olacak. Seçim öncesi olduğu için eğer iktidar artışı yüzde 50’ye çıkarırsa aynı kök aylık üzerinden yapılan hesaplamada da maaş ancak 8.250 lirayı görebilecek. Bu hesaba göre de mevcutta 7.500 TL alan emeklinin cebine yansıyan gerçek zam yüzde 10’da kalacak. Kök aylığı 5.000 lira olan emekli yüzde 50 zam aldığında ise maaşı 7.500 liraya ulaşacak ve temmuzdan bu yana Hazine desteğiyle aldığı aynı maaşı almaya devam etmek zorunda kalacak.
NE KADAR EMEKLİ VAR?
SGK’nin Eylül 2023 verilerine göre emekli sayısı dosya bazında 14 milyon 958 bin 820; kişi bazında ise 15 milyon 751 bin 971.
Emeklilerin 9,98 milyonu 4a’lı. 2,68 milyonu 4b; 2,29 milyonu ise 4c türünden emekli.
SGK verilerine göre son 20 senede emekliler için en kötü dönem 2023 yılı oldu.
2003 yılında en düşük 4a emekli maaşının asgari ücrete oranı 1,47 idi. Yani, en düşük emekli maaşı asgari ücretin 1,5 katı idi. 2023 yılının ikinci yarısında ise bu oran 0,66’ye geriledi. Yani, en düşük emekli maaşı asgari ücretin üçte ikisi yapıyor.
EMEKLİ MAAŞI ARASINDAKİ FARK ARTACAK
İktidarın emekliler arasında uyguladığı farklı zam yöntemleri nedeniyle yeni yılda 2.5 milyon memur emeklisine yüzde 50, 13.3 milyon işçi, esnaf ve çiftçi emeklisine ise yüzde 37 oranında zam yapılabileceği belirtiliyor. Ayrımcı zam yüzünden bugün 10 bin lirayla aynı aylığı alan iki emekli arasındaki farkın aylık bin 300 lirayı, yıllık 15 bin 600 lirayı bulması bekleniyor. Üstelik bu fark her geçen yıl katlanarak artacak. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Emekli-Sen Başkanı Cengiz Yavuz, emeklileri ayrıştıran zam uygulamasından vazgeçilmesi gerektiğini, aksi halde 13.3 milyon emeklinin seçimlerde bunun hesabını soracağını söyledi.
YÜZDE 84’Ü MAĞDUR
Başkan Yavuz, hayat pahalılığına karşı aynı sorunu yaşayan emekliler arasında devlet tarafından zam ayrımı yapılmasına anlam veremediklerini bildirdi. Yavuz, farklı zam hatasından dönülmemesi halinde emeklilerin yüzde 84’ünün ‘mağdur’ edileceği uyarısında bulundu. Yavuz, memur emeklileri memur sendikalarına endekslenirken milyonlarca işçi, esnaf ve çiftçi emeklisinin adeta sahipsiz bırakıldığını belirtti.
Emeklilerin sendikaları aracılığıyla masaya oturup iktidarla zam pazarlığı yapmaları gerektiğini aktaran Yavuz, “Pazarlık masasının dışında kalırsak böyle haksızlıklara uğruyoruz. Emekliler arasında ayrım yapmaya kimsenin hakkı yok. İktidar milyonlarca emeklinin sessiz çığlığını iyi biliyor. Bu hatanın bugünden düzeltileceğini umuyoruz. Aksi halde 13.3 milyon mağdur emekli martta sandık başına gittiğinde mağduriyetinin hesabını soracak” diye konuştu.
